Niet voor niets is de naam van het vak Wereldoriëntatie (WO) gewijzigd in Oriëntatie op jezelf en de wereld (OJW). Waar voorheen enkel feitenkennis rondom thema’s centraal stond, zijn nu vragen als: Wat betekent dit voor mij? en Hoe kan ik hier mijn steentje aan bijdragen? het uitgangspunt geworden.
Behalve dat het vakgebied van naam veranderd is, wordt er dus ook iets anders van het onderwijsaanbod gevraagd. Logisch dat de methodes ‘van vroeger’, enkel gericht op kennisoverdracht, niet meer volledig aansluiten bij wat er van de kinderen gevraagd wordt. Waar voorheen kennis overgedragen werd bij thema’s als duurzaamheid en afval, worden leerlingen nu juist uitgedaagd om naar hun eigen gedrag te kijken en een actieve rol aan te nemen door zelf oplossingen te bedenken.
Het vakgebied WO/OJW is doorontwikkeld en ook de methodemakers hebben de afgelopen jaren niet stilgezeten. Het resultaat daarvan is dat er op dit moment enorm veel te kiezen is wat betreft een WO/OJW-methode en hoe maak je als school dan de juiste keuze?
Voordat je als school aan deze zoektocht begint, is het handig om antwoorden te hebben op een aantal vragen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan:
- Vinden we het belangrijk om voornamelijk kennis over te dragen aan leerlingen of wil je de leerlingen voornamelijk vaardigheden aanleren om zelf tot die kennis te komen?
- Hoe volgen we de ontwikkeling van de leerling (denk aan kennistoetsing, presentatie en/of vaardigheidsontwikkeling)?
- Bepalen wij wat leerlingen moeten leren of mogen ze zelf ook actief op onderzoek uit?
- Vinden we het belangrijk dat vakken als aardrijkskunde, geschiedenis, natuur/techniek en burgerschap afzonderlijk worden aangeboden of is het juist krachtig als dit samenkomt in een overkoepelend geïntegreerd thema?
- Speelt een thema zich af binnen het klaslokaal of moet er ruimte zijn om dit groepsoverstijgend (en misschien zelfs incidenteel schoolbreed) op te kunnen pakken?
Ben je ervan bewust dat er geen enkele methode is die precies antwoord geeft op alle vragen van jouw school. Daarnaast is het ook belangrijk om de rol van de leerkracht in dit proces mee te nemen. Wil je kinderen actief en onderzoekend met thema’s laten werken, dan vraagt dit andere vaardigheden van de leerkracht dan wanneer er kennis wordt overgedragen. Het leren over de wereld om je heen is ook allang niet meer alleen iets van groep 5 t/m 8. Door hier vooraf goed over na te denken kun je een krachtige doorgaande lijn creëren van groep 1 t/m 8.
Ik begeleid scholen die werken met een breed scala aan methodes (o.a. Blink Wereld, Faqta, Topontdekkers, IPC, Jeelo, Naut Meander Brandaan, Wijzer en Da Vinci) en heb hierdoor een compleet beeld van de methodes die op dit moment op de markt zijn en wat ze van een schoolteam vragen. Ook begeleid ik scholen die geen enkele methode passend vinden en aan de hand van de kerndoelen zelf hun WO/OJW-aanbod vormgeven.